Χαβάης, νησιά

(Hawaiian Islands). Αρχιπέλαγος του βόρειου Ειρηνικού, το πιο απομονωμένο από εκείνα που αφθονούν στον ωκεανό αυτόν. Αποτελείται από μια σειρά νησιών που βρίσκονται στον τροπικό του Καρκίνου, σε μια υφαλοκρηπίδα με διεύθυνση ΒΔ - ΝΑ· πολιτικά, το αρχιπέλαγος αποτελεί την 50ή Πολιτεία των ΗΠΑ. Τα νησιά της X., που έχουν συνολική έκταση 16.759 τ. χλμ. και πληθυσμό 1.095.000 κατ., αρκετά μεικτό από εθνολογική άποψη (έχουν, εκτός από Πολυνήσιους ιθαγενείς, Ιάπωνες, Φιλιππινέζους, Κινέζους κλπ. οι οποίοι συγχωνεύθηκαν κατά μεγάλο μέρος), περιλαμβάνουν 12 ακατοίκητα νησιά στα Β και 8 μεγαλύτερα στα Ν. Τα νησιά είναι όλα ηφαιστειογενούς προέλευσης, αλλά ηφαιστειακά φαινόμενα συναντώνται μέχρι σήμερα μόνο στη Χαβάη, την νοτιότερη και πιο εκτεταμένη (10.414 τ. χλμ.), του αρχιπελάγους, που περιλαμβάνει τα ενεργά ηφαίστεια Μάουνα Κέα (4.201 μ.), Μάουνα Λόα (4.170 μ.), Χουαλαλάι (2.520 μ.) και Κιλαουέα (1.247 μ.). Η ανώμαλη διαμόρφωση του νησιού αυτού και οι απόκρημνες ακτές του δεν επιτρέπουν τη δημιουργία εκτεταμένων οικισμών· το σημαντικότερο κέντρο είναι η Χίλο (26.353 κάτ.), στην ανατολική πλευρά. Στο Μάουι (1.886 τ. χλμ.) δεσπόζουν 2 σβησμένα ηφαίστεια: το Χαλεακαλά στα Ν, που έχει ύψος 3.055 μ., και το Πούου Κουκούι στα Β (1.764 μ.). Η Οαχού (1.549 τ. χλμ.), λιγότερο ανώμαλη από τις προηγούμενες και πλουσιότερη σε βλάστηση, είναι το σημαντικότερο νησί του αρχιπελάγους, όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα της Πολιτείας, Χονολουλού (762.565 κάτ. το πολεοδομικό συγκρότημα), λιμενικό, βιομηχανικό (διϋλιστήρια πετρελαίου, εργοστάσια κονσερβοποιίας) αλλά κυρίως τουριστικό κέντρο, σταθμός πολυάριθμων διεθνών αεροπορικών γραμμών. Τα άλλα μεγαλύτερα νησιά είναι η Μολοκάι (671 τ. χλμ.), η Κάουαϊ (1.427 τ. χλμ.), η Νιιχάου (186 τ. χλμ.), η Λανάι (365 τ. χλμ.) και η Καχοολάουε (117 τ. χλμ.), που είναι κατοικημένα κυρίως μόνο στις ακτές. Το κλίμα των νησιών της X. είναι ήπιο και υγιεινό, με άφθονες βροχές στις πλευρές που είναι εκτεθειμένες στους βορειοανατολικούς αληγείς και πολύ ξηρό αλλού. Η βλάστηση είναι πλούσια στις βροχερές ζώνες· τα τροπικά δάση και τη σαβάνα διαδέχονται οι καλλιέργειες, τα κυριότερα προϊόντα των οποίων είναι το ζαχαροκάλαμο, οι ανανάδες, οι μπανάνες, ο καφές και το ρύζι. Παράλληλα με τις γεωργικές πλουτοπαραγωγικές πηγές αξιόλογες είναι και η αλιεία και η εκμετάλλευση των δασών, αλλά ακόμα περισσότερο ο τουρισμός. Τα νησιά, που ανακάλυψε το 1778 ο Τζέιμς Κουκ, ο οποίος τα ονόμασε Σάντουιτς, ήταν διαιρεμένα σε 4 βασίλεια, τα οποία το 1795 ενώθηκαν υπό έναν τοπικό ηγεμόνα. Το 1898 η δημοκρατία, που μόλις είχε ανακηρυχθεί, επικύρωσε την προσάρτηση στις ΗΠΑ· τα νησιά αποτέλεσαν Έδαφος το 1900, και το 1959 την πεντηκοστή Πολιτεία. Αρκετά σημαντικά από στρατηγική άποψη, τα νησιά της X. έχουν πολυάριθμες αεροναυτικές βάσεις, όπως η περίφημη βάση του Περλ Χάρμπορ στο νησί Οάχου. Άποψη της παραλίας Ουαϊκίκι στη Χαβάη (φωτ. ΑΠΕ). Φωτογραφία από δορυφόρο της βάσης Περλ Χάρμπορ στο Οαχού (φωτ. ΑΠΕ). Χαβάη: Λάβα από το ηφαίστειο Κιλαουέ χύνεται στον ωκεανό (φωτ. ΑΠΕ).